Trzeba fantazjować, bo ten proces pomaga oderwać się od rzeczywistości i zrestartować układ nerwowy, złagodzić stres. Tworzenie własnego świata jest normalne dla naszej psychiki. Fantazje nie są ucieczką, ale raczej chwilowym schronieniem, warsztatem duszy, w którym możemy próbować różnych ról, żyć alternatywnymi scenariuszami i znajdować rozwiązania, które w realnym świecie wydają się nieosiągalne. W naszych fantazjach możemy stworzyć świat, w którym wszystko będzie inne, nie tak znajome. Pamiętajmy jednak, że czasami, tak często doświadczając stresu w realności, trudno jest dostosować się do istniejących problemów, a wtedy stajemy się zależni od fantazji. W naszej wyobraźni możemy używać obrazów: zaczynamy tworzyć obraz w naszych myślach, myślimy, planujemy, rozumiemy problemy poprzez obrazy, zanurzamy się we wspomnieniach poprzez obrazy, tworzymy coś nowego i włączamy kreatywność dzięki obrazom.
Zdolność do fantazjowania jest wrodzona – jest w naszej psychice od urodzenia; Winnicott pisał, że fantazje pomagają dzieciom radzić sobie ze stresem, na przykład przy stracie rodzica, przy separacji. A nawet w wieku dorosłym, jeśli kogoś nam brakuje, wyobrażamy sobie, jak będzie wyglądało spotkanie z tą osobą, a potem stres i smutek ustępują.
Jak z każdym potężnym narzędziem, z fantazjami trzeba obchodzić się ostrożnie. Ważne jest, aby pamiętać, że rzeczywistość nie jest wrogiem, ale polem do zastosowania wiedzy i doświadczenia zdobytego w fantazjach. Jeśli zbyt długo ukrywamy się w wyobrażonym świecie, ryzykujemy utratę kontaktu z teraźniejszością, możemy przegapić okazje i nie nauczyć się radzenia sobie z trudnościami.
Fantazjuj, śnij, twórz własne światy, ale nie zapomnij wrócić. Używaj swoich fantazji jako kompasu, a nie klatki. Niech inspirują cię do działania, a nie je zastępują. Niech będą źródłem siły i kreatywności, a nie sposobem na unikanie rzeczywistości. W końcu to w harmonii między marzeniem a działaniem rodzi się prawdziwe życie.
Psychologowie podkreślają, że fantazjowanie odgrywa ważną rolę w rozwoju funkcji poznawczych, w rozumieniu symboli, konstruowaniu ról społecznych i pomaga eksperymentować w zachowaniu. Wielu zauważa, że gdy nasza wyobraźnia włącza się w kontekście kariery lub projektowania pewnych okoliczności, nasz mózg uczy się planować i wzmacniać zdolność rozwiązywania naszych problemów. Fantazje mają pozytywny wpływ na pracę mózgu, tworząc nowe połączenia neuronowe. Psychologowie sugerują, aby sportowcy powtarzali ruchy w myślach, a następnie przenosili je do rzeczywistości, co pomaga wzmocnić profesjonalizm.
Umiejętność fantazjowania pomaga unikać stresu w trudnych sytuacjach, regulować emocje, radzić sobie z egzystencjalną pustką, strachem i gniewem. Jest to właściwość psychiki, która pomaga regulować procesy świata wewnętrznego. Jednak gdy czegoś jest za dużo, zaczyna to pokazywać negatywną stronę i przeradza się w uzależnienie. Gdy świat fantazji zaczyna zastępować nam rzeczywistość, może nas wciągnąć, odciągnąć od realnego życia, ponieważ niektórzy ludzie potrafią oddawać się marzeniom przez kilka godzin i nic nie robić w rzeczywistości. Jest to swego rodzaju wpadnięcie w trans, pomagające uzyskać te doznania, których nie możemy uzyskać w realności, jak odpowiednik narkotyku, który wytwarza fałszywe chwilowe dobre samopoczucie, a następnie rozpada się i budzi, wywołując nową dawkę nierealności.
Ludzie zanurzeni w świat fantazji nie zawsze wiedzą, jak odnaleźć się w realnym życiu, zapominają o swoich obowiązkach, trudno im radzić sobie ze stresem, a każdy problem ich przeraża, zmuszając do ukrywania się w fantazjach. Czasami człowiek jest tak głęboko zanurzony w wyimaginowanym świecie, że nie wie, jak żyć w realności: jego stan świadomości się zmienia, a uwaga przenosi się na świat bez realności. Takie fantazjowanie nie motywuje, ale prowadzi do uzależnienia, które jest równie silne, jak to, którego człowiek doświadcza w kasynie. Nierealny świat uzależnia, a człowiek oderwany od rzeczywistości uważa każdego, kto próbuje go uratować, za swojego wroga. Takie „fantazjowanie” uniemożliwia tworzenie więzi społecznych lub powstają one tylko w świecie wirtualnym.
W świecie wyobraźni panuje poczucie, że można zrobić wszystko, nawet stać się kimkolwiek się chce. W swoich fantazjach ci ludzie pomagają innym, stają się silni i, co najważniejsze, potrzebni. W swojej pracy z klientami zauważam, że ci, którzy czują się niepotrzebni w swojej rodzinie i społeczeństwie, uciekają do świata fantazji; często są to nastolatkowie, którzy przechodzą przez poważne prześladowania. W fantazjach znajdują akceptację i zrozumienie, których im brakuje w świecie rzeczywistym. Nie ma wyśmiewania, odrzucenia, są tylko nieograniczone możliwości i podziw. Stają się bohaterami własnych historii, w których są cenieni i kochani. Ale ta iluzoryczna rzeczywistość ma swoją cenę. Im dłużej w niej pozostają, tym trudniej jest im powrócić. Prawdziwy świat wydaje się szary, nudny i pełen rozczarowań. Tracą umiejętności komunikacyjne, unikają odpowiedzialności i stają się coraz bardziej wycofani. Czasami, aby pomóc takim ludziom, trzeba zrozumieć ich fantazje, a nie je niszczyć. Zobaczyć ich potrzebę uznania, miłości i bezpieczeństwa. Pokazać im, że mogą znaleźć te rzeczy w prawdziwym świecie, że mogą być bohaterami nie tylko w swoich marzeniach, ale także w swoim życiu. Trzeba pomóc im znaleźć ich mocne strony, nauczyć radzić sobie ze stresem i budować zdrowe relacje.
W końcu za każdą fantazją kryje się realna potrzeba. A naszym zadaniem jest pomóc tym ludziom znaleźć sposoby na zaspokojenie tych potrzeb w realnym świecie, aby mogli żyć pełnym i szczęśliwym życiem, nie uciekając z niego w świat iluzji.
Z. Freud powiedział również, że fantazja może stać się narzędziem pomagającym rozwiązywać wewnętrzne konflikty i to właśnie w fantazji można przepracować swoje niespełnione pragnienia. Czasami klienci opracowują w swoich fantazjach strategie zemsty i w ten sposób rozładowują nagromadzone uczucie złości. A swoją drogą, jeśli mówimy o grach komputerowych, to jest to również w pewnym stopniu świat fantazji.
Negatywna fantazja wyrywa człowieka ze świata realnego, prowadzi do izolacji i braku kontaktów, na przykład muzyka może wzmacniać fantazję. Człowiek może rozwinąć silne obrazy mentalne, które następnie może przenieść do świata realnego. Takie samo działanie mają środki drażniące mięśnie, na przykład człowiek chodzi po mieszkaniu lub kręci się w jednym miejscu; te powtarzające się ruchy aktywują rodzaj transu, w którym człowiek może pozostać, zanurzając się w nierealnym świecie.
Ciemna strona fantazjowania to system fałszywej kompensacji emocjonalnej, który tworzy złudne, dobre samopoczucie, które dezorientuje umysł, przyczynia się do blokady psychicznej i niepewności, zwiększa rozczarowanie i odrzucenie życia, ponieważ okoliczności i ludzie wokół śniącego nie spełniają jego oczekiwań. Pociąga to za sobą również wydatkowanie energii psychicznej, co utrudnia stawianie czoła trudnościom codziennego życia, a tym samym pogłębia problemy, od których ucieka.
Konflikty życiowe są konieczne, ponieważ część emocjonalna odgrywa w tym zasadniczą rolę: powstaje przebudowa pola emocjonalnego, gdzieś uczymy się wycofywać a gdzieś indziej idziemy naprzód, realizujemy nasze zwycięstwa. Nie musimy odrzucać nieprzyjemnych emocji, które rodzą się w rzeczywistych sytuacjach, ale nauczmy się z nimi pracować.
Czasami okoliczności uczą nas podejmowania decyzji w określonych warunkach. Najważniejsze jest, aby móc skierować uwagę i zainteresowanie na rozwiązywanie problemów i znajdowanie rozwiązań, wtedy przyszłość będzie dla nas bardziej satysfakcjonująca. 
Podczas terapii mówię moim klientom, że posiadanie bogatej wyobraźni jest przydatne, ale ważne jest również nauczenie się, jak z niej korzystać. Jeśli świat wyobrażeń przeszkadza w rozwoju w rzeczywistości, to powinieneś zrozumieć powody rozczarowania i zacząć szukać sposobów na zaakceptowanie swoich uczuć. Jednocześnie korzystne będzie, jeśli będziesz w stanie skierować swoją wyobraźnię na tworzenie ulubionej rzeczy, na kreatywność, wtedy stanie się ona potężnym zasobem do uzupełniania energii.
Zapraszam na zajęcia twórcze z Jogi Twórczości. Na Jodze tworzymy, przepracowujemy własne traumy, problemy, poznajemy metody twórcze: karty metaforyczne, rysunek, prace manualne, wiedzę psychologiczną, itd.
mgr Emma Lange
📧 kontakt@emma-lange.pl
Zapraszam do naszej Akademii Integralnej i Twórczej Psychologii
Zapraszam na mój kanał Telegram Psychologia i Matematyka